?جلسه اول در محضر قرآن
?موضوع: اخلاق در منظر قرآن با محوریت سوره مبارکه حجرات
? این جلسه با اشاره به وظایف ما به عنوان مسلمان و مومن و به شکل خاص طلبه به مسائل تربیت دینی را مطرح می‌کنیم.
‼️ همه ما نیاز به تربیت دینی داریم و این طور نیست کسی خالی از این مسئله باشد و فکر کنند به جای از معرفت و اخلاق و معنویت رسیده که دیگر نیازی به شنیدن شنیدنی ها نداشته باشد.
⁉️ سوال یکی از عوامل افسردگی طلاب عنوان سربازان امام زمان(علیه السلام) چیست؟
? یکی از مهم‌ترین چیزهایی که باعث خمودگی طلاب می‌شود و سستی و بی انگیزگی را می‌تواند به دنبال داشته باشد《نداشتن استاد اخلاق و ندیدن استاد》است.
✍ ما طلبه‌ها به عنوان کسانی که اسم سرباز امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را با خود به همراه داریم و این مسئولیت بزرگ را به دوش می کشیم باید بدانیم سرباز کسی است که فرمانده هرکجا بخواهد و در او لیاقت ببیند او را به ماموریت می فرستد در این صورت می‌شود《سرباز حقیقی》
⁉️ آیا به این اندازه رسیدیم که حضرت ماه به ماموریت بفرستد؟ نیاز به چه چیزی داریم تا به این درجه برسیم که حضرت بعضی ها می‌فرمایند《معتمدی》یعنی مورد اعتماد حضرت شده باشد.
?ما انسانها نیاز به یک تربیت دینی داریم. وقتی می‌گوییم《دین》یعنی تمام باورها و بایدها و نبایدها و جهان بینی ها در آن تربیت باشد، تربیتی که خط عملیاتی داشته باشد، موضوع اساسی داشته باشد، برای انسان ایجاد انگیزه کند.
‼️ الان محور اصلی بر این است که طلاب و انسانها اگر موعظه گر و مربی استاد اخلاق نداشته باشند این خمودگی ها و سختی ها و بی انگیزگی ها را خواهند داشت این مسئله طبیعی است و از قوانین زندگی انسان است.
? اگر به برنامه دقیق و حکیمانه خداوند متعال نگاه کنیم در آخرالزمان پیامبری را برای ما قرار داد که《رحمه للعالمین》 است و رسالت ایشان《لِاُتِمَّ مکارم اخلاق》بود یعنی اینکه در گیری همه ما می شود《مکارم الاخلاق》
اولین سوره ای که بر ایشان نازل می‌شود یعنی سوره علق و حامل آیه《ان الانسان لیطغی》است یعنی این آیه ی بسیار مهم در بدو رسالت پیامبر یک محوریت خاص در زندگی انسانها دارد.
?به میزانی که ما به این موضوع اصلی اهتمام نشان دهیم آثار این اهتمام مشخص می‌شود و بعد آن آثار موفقیت‌ها و عدم موفقیت‌های ما را مشخص می‌کند.
⁉️سوال: موضوع اصلی تربیت دینی ما چیست؟
? با توجه به اینکه ما نیاز به تربیت دینی داریم و در آخرالزمان رسالت پیامبر ما مکارم الاخلاق معرفی شدت است و علت سستی های ما را ندیدن استاد قلمداد کرده‌اند.
‼️موضوع اصلی تربیت ما《جهاد با نفس》است و خط عملیاتی ما《مبارزه با تمایلات نفسانی》است؛ همان چیزی که در سوره علق در آیه《ان الانسانش لیطغی》خلاصه شده است.
⁉️با وجود این طغیان انسان چطور می تواند تربیت دینی داشته باشد؟
این تربیت باید از کجا نشأت بگیرد؟
چه کسی باید او را همراهی کند تا تمام اینها دغدغه انسان شود؟
? میزان ارزش هر کسی به میزان اهتمام به جهاد با نفس است. یعنی هر چقدر ما تلاشمان برای جهاد با نفس بیشتر شود ارزش ما بالاتر می‌رود. آثار موفقیت و عدم موفقیت ما در جهاد با نفس در اعمال ما مشخص می‌شود.
گاهی انسان دوست دارد بداند طهارت نفسش به چه میزان است و چقدر دارای معرفت است. میزان آلودگی و سیاهی هر شخص مرتبط با اشتباهات او در مبارزه با هوای نفس است یعنی اگر کسی در جهاد با نفس ناموفق باشد در بدی هایی مثل حسادت، تکبر، حرص، طمع و سایر رذایل اخلاقی خود را نشان می دهد یعنی شما با داشتن این رذایل در جهاد با نفس ناموفق بودید.
☝️اما….
✅ اگر کسی در جهاد با نفس موفق باشد: مقداری از آنها در اول وقت، مقداری در مهربانی با دیگران، مقداری در قانونمندی، مقداری در خوبی ها و غیره تجلی پیدا می‌کند یعنی این عمل جهاد با نفس در جای جای اعمال اشخاص نمود پیدا می‌کند و به همان میزان موفقیت دست می یابد.
? قرآن هم در آیه شریفه سوره مبارکه اعلی می فرماید:《قد افلح من تزکی》کسی رستگار می شود که تزکیه نفس کرده باشد.
‼️ معارف دینی ما دارای پراکندگی می باشند و همین پراکندگی شاید یکی از دلایل بی دینی خیلی ها باشد ما باید این معارف را یک جا جمع آوری کنیم که کسانی که می‌خواهند در دین تعمقی داشته باشند بتوانند به یک نتیجه مطلوب برسند.
? ما می‌دانیم خداوند برای زندگی و تربیت دینی مان پیامبر را شارح کتاب خود قرار داده اند؛ پس این کتاب شارحی دارد که از هوای نفس صحبت نمی‌کند و تمام و حرکات و سکنات او عصمت و ولایت باشد، هر آنچه خواسته است در واقع خواست الهی باشد و به عنوان الگوی حسنه معرفی شده است. پس اگر کسی قرآن را متوجه نمی‌شود یک الگوی حسنه تمام عیار دارند که قرآن را در تمام زندگی خودش متمثل کرده است که باید به او رجوع کند یعنی شما اگر می‌خواهید به باطن قرآن پی ببرید باید به سیره معصومین(علیهم السلام) رجوع کنید.
? پیامبر و ائمه معصومین و بانوی دو عالم که همه در مسیر واحد هستند، می‌کوشند که یک تربیت دینی درست به ما بدهند که قول پیامبر را در مورد جهاد با نفس داریم که می فرمایند:
دو جهاد داریم یکی《جهاد اکبر به جهاد اصغر》این دو شباهت هایی با هم دارند فضیلتهایی که در دفاع مقدس هست آن فضایل در جهاد اکبر هم وجود دارد. مثلا شباهت هر دوی اینها در نورانیت ها و فضای معنوی هردو جهاد است، در جبهه از شبها استفاده می‌کردند برای معنویت در جهاد هم از شب برای نماز شب و مناجات کردن استفاده می شود.
تحمل سختی و دشواریهای《شجاعت》نیاز دارد در جهاد اکبر هم نیاز است کسی که می‌خواهد روی خواسته های نفسانی و لذت هایش پا بگذارد و ترس از از دست دادن آبرو فرصت‌ها دارد شجاعت خاصی داشته باشد که خیلی‌ها آن را ندارند.
? اگر این آدم‌ها با ولیّ زمان خود پیش بروند و طبق موازین شرعی حرکت کنند ممکن است خیلی ها آنها را مورد تمسخرقرار دهند یا سعی کنند از مسیر منحرفشان کنند اینها برای استقامت و ایستادگی در مسیر و ادامه ی حرکت خود نیاز به《شجاعت》دارند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم معجزه عصرشان قرآن است.
?《سوره حجرات》از جمله سوره های اخلاقی است که تمام ابعاد زندگی انسان را شامل می شود؛ سوره حجرات در مدینه نازل شده است و ۱۸ آیه دارد، نامگذاری این سوره هم به دلیل این است که در مورد حجره های خانه پیامبر اکرم(صلی الله علیه و سلم) آیاتی را در بر دارد به همین علت این سوره را《حجرات》نامگذاری کردند.
? در این سوره موضوعات مهم اخلاقی و اجتماعی مطرح شده است از جمله:
آداب برخورد با پیامبر و پیشینه گرفتن از آن حضرت مطرح شده است.
وقتی پیامبر به عنوان ولیّ اعظم قرار می‌گیرد بعد از ایشان حضرات معصومین می باشند و اگر طولی بخواهیم نگاه کنیم ولایت فقیه ولایت های بعد از ایشان پشت سر هم قرار می‌گیرد بنابراین آداب و برخوردی که با پیامبر باید داشته باشیم باید در مقابل این اشخاص مراعات کنیم.
? محورهای خیلی مهمی که قرآن به آنها اشاره کرده است از جمله اخلاق های خیلی بدی بودند که به صورت شایع و کثیر در بین مردم دیده میشد. مسئله خیلی مهم دیگر《غیبت کردن》است( که طلاب از این مسئله خالی نیستند)
✍ علامه طباطبایی(رحمة الله علیه) می‌فرمایند: اتاق درسی که در آن غیبت صورت گیرد علم در آن رشد نمی‌کند.
? محور بعدی این سوره《برقراری روابط اجتماعی بر اساس اخوت و برادری، اصلاح ذات البین و بسیج عمومی بر ضد یاغیان》می باشد.
? در رواقع این سوره آسیب‌شناسی می‌کند که چرا صفا و صمیمیتی که باید بین شیعیان وجود داشته باشد نیست و همه ترس از این دارند که کسی تخریب شان نکند؛ این سوره ارزش‌گذاری افراد جامعه را بر اساس《درجات ایمان و تقوا آنها و دوری نمود نشان از کفر و فسق و گناه》نشان می‌دهد و بیان می‌کند که جامعه‌ای ارزش دارد که درجات ایمان و تقوای آن بالا باشد، جامعه ارزش دارد که از کفر و معصیت و گناه و فساد دوری کند.
?در این سوره خطابهای《یا ایها الذین آمنوا》چندین مرتبه تکرار شده و این بیانگر اهمیت مسائل اخلاقی و اجتماعی است. یعنی نحوه ارتباط و رفتار مسلمان ها با هم و ارتباطشان با رهبرشان مورد توجه شارع مقدس است.
? سوره های قرآن کریم وقتی می‌خواهند بحث حکومتی را بیان کنند خطابها را با《یا ایها الذین آمنوا》شروع می کنند چون کسانی در مسائل حکومتی موفق می‌شود که ایمان داشته باشند.
? در آیه اول خداوند از تقدم بر رهبر جامعه اسلامی به شدت نهی کرده است؛ هیچ وقت کسی اجازه ندارد کارهایش را جلوتر از پیامبر انجام دهد در مدیریت نظام اسلامی خلل ایجاد کند و جامعه را به هرج و مرج بکشانند یا تمایلات خودش را مقدم بدارد. عمل به همین آیه همین آیه جلوی بسیاری از خطاها را می‌گیرد. مثلاً در عید قربان عده‌ای زودتر از پیامبر قربانی کردن به آنها گفته شد :《لاتقدموا بین یدی الله و رسوله》
? گاهی《 انا ربکم الاعلی》 در انسانها طغیان می کند و انسان خدا را فراموش می کند. مثلاً خدا می فرماید: مومن دید ناراحت می شود و خیلی زود می بخشد اگر برخلاف این عمل کردیم یعنی خودپرستی کرده‌ایم. و در آخر آیه می‌فرماید"《 وتقوا الله ان الله سمیع علیم》اگر ایمان به حضور و گاهی خدا داشته باشیم زمینه این خداترسی را ایجاد کرده‌ایم چون خدا هم شنواست هم داناست.
? ان شاالله بتوانیم این محوریت جهاد با نفس را در زندگی داشته باشیم و از متشرعین حقیقی و سربازان امام باشیم و باعث رضایت وجود نازنینشان شویم.
⬅️ ادامه دارد….
آخرین نظرات